آهنگ شعر فارسی
آهنگ شعر فارسی در نظام آموزشی قدیم، آموزش عروض به صورت متمرکز و در پایه پیشدانشگاهی صورت میگرفت و کتاب واحدی داشت. حالا آموزش عروض در متوسطه دوم به این صورت پراکنده شده است:
1) دهم انسانی: آشنایی با مفهوم وزن، تناسب وزن و محتوا ، مقدمات الگوی واجی، خط عروضی و نکات تقطیع
2) یازدهم انسانی: آشنایی با مفهوم رکن و ارکان اصلی، انواع وزن و وزنهای همسان دولختی(دوری)
3) دوازدهم انسانی: وزنهای ناهمسان، اختیارات شاعری زبانی و وزنی، وزن در شعر نو
به این شیوه نقدهایی جدی وارد است که مجال طرح آن در اینجا نیست. به هرروی، آموزش عروض و قافیه که در دانشگاه تنها دو واحد درسی را به خود اختصاص میدهد (در کل رشته ادبیات فارسی از کارشناسی تا دکترا) در متوسطه دوم بسیار مهم و جدی است. آموختن وزن شعر فارسی (عروض) و اختیارات شاعری بخش مهمی از ادبیات اختصاصی(علوم و فنون) رشتة علوم انسانی است. چهار درس از هر کتاب علوم و فنون ادبی(دروس 2، 5 ، 8 و 11) و بین 5-7 تست از هر کنکور انسانی به مبحث عروض یا اختیارات شاعری اختصاص یافته است.
آموزش شنیداری
آموزش شنیداری(عروض) در عین سادگی روشمند است. اگر قرار بر شنیدن و حدس زدن وزن ابیات باشد که از مقوله شهود است و نیازی به آموزش ندارد. کتاب علوم وفنون هم پیوسته تأکید دارد که آموزش عروض، شنیداری(سماعی) باشد اما روش تدریسی برای آن بیان نکرده و مؤلفان هم در پیدا کردن وزن ابیات راهی جز تقطیع پیش پای معلم و دانشآموز نگذاشتهاند.
عروض مبحث سادهای است و میتوان آن را در حداکثر دو سه ماه به صورت کامل آموخت. تقسیم آن به چندین بخش و پراکندن آن در سه سال تحصیلی جز آشفتگی خاطر و فراموشی حاصلی ندارد. مهمترین مشکل آموزش عروض در نظام فعلی پراکندگی مطالب است. هدف این کتاب در درجه اول منسجم کردن آموزش عروض در هر سه پایه و روشمند کردن عروض شنیداری است. در مرحله بعد، با تمرینهای جزئی و جاانداختن مطالب فرصتی برای تمرین وزن و اختیارات شاعری فراهم شده است. بخشی از مشکل آموزش عروض کمبود ابزارهای مناسب آموزشی و تمرینهای مناسب است که در این کتاب برای رفع آن تلاش کردهایم.
کتاب آهنگ شعر فارسی میتواند به عنوان کتاب کار و تمرین و نیز درسنامه برای دانشآموزان و کسانی که به شیوه خودخوان عروض میآموزند مناسب باشد. با این حال، مخاطب اصلی این کتاب دبیران محترم هستند. در این سالها شاهد تلاش و پیگیری همکاران برای آموزاندن عروض و اختیارات شاعری به روشهای متعدد بودهام. بسیاری از این روشها مفید و مناسب هستند. اما برخی همکاران عروض شنیداری را نیاموختهاند و با تقطیع بسیار و غیرضروری باعث ملالت و دلزدگی فراگیران میشوند.کلید حل مشکل آموزش عروض این است که تک تک دبیران عروض سماعی را بیاموزند و بدان باور داشته باشند. عروض یعنی موسیقی شعر، ذات وزن شنیدن و موسیقی است و روی کاغذ فراگرفتن آن همان قدر بیهوده است که شما بخواهید با خواندن و نوشتن سه تار یا پیانو یا هر ساز دیگری بیاموزید.
پس از حدود پانزده سال تدریس -که تدریس عروض همواره پای ثابت آن بوده است- و پس از در میان گذاشتن روش آموزش عروض با همکاران عزیزم در جلسات ضمن خدمت اطمینان یافتم که آنچه در آموزش عروض اندوخته و پرداختهام میتواند برای فراگیران و معلمان مفید و کارساز باشد و روش منسجمی برای دریافتن وزن شعر فارسی ارائه کند. فراگرفتن وزن شعر فارسی و توانایی پیدا کردن وزن شعرها همیشه برای دانشآموزان دلچسب و خوشایند است و تلاش من همواره آن بوده است تا بر شوق آن بیفزایم و از سختی بکاهم.
از جناب آقای تمنا و همکاران محترم انتشارات مشاوران آموزش بسیار سپاسگزارم که با همراهی و حمایت خود انتشار این اثر را میسر ساختند. از همه فراگیرانی که از سال 1386 تاکنون کنار آنها بارها و بارها عروض یاد گرفتهام و روش معلمیام را با چالشهایشان ساختهام سپاسگزارم و نیز از همسر مهربانم، مرتضی کریمی، تشکر میکنم که دلم به حمایت و محبت او گرم است. از دانشآموز سابق و همکار فعلیام ، آویسا رضازاد عزیزم نیز به خاطر همراهی و کمکهایش در شکلگیری این کتاب و طراحی تستها قدردانی میکنم و امیدوارم این تلاش کوچک مقبول قلبهای بزرگ باشد.
آزاده شریفی
دانش آموز عزیز
یاد گرفتن عروض برای هر فارسی زبانی ممکن است. برای یادگیری عروض باید کمی هوش موسیقیمان را فعال کنیم. این هوش در همه ما هست ممکن است کمتر و بیشتر باشد اما همین که میتوانیم موسیقی بشنویم و از شنیدنش لذت ببریم یعنی واجد هوش موسیقی هستیم. در عین حال، یادگیری آهنگ شعر فرصتی است تا ریتم و موسیقی درون خود را کشف کنید. به خودتان زمان کافی بدهید. اطمینان داشته باشید و از آموختن لذت ببرید. عروض یک مهارت است مثل آشپزی، رانندگی، فوتبال … نیاز به تمرین مداوم و پیوسته دارد.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.